Ga naar de inhoud
Let op: Om de gebruikerservaring op deze site te verbeteren gebruiken we cookies.
Menu
Login redactie

Formularium Ouderenzorg

Hoest

Literatuur geraadpleegd tot: 18/02/2022

  • Acute hoest is meestal het gevolg van virale infecties van de bovenste luchtwegen en verdwijnt over het algemeen zonder behandeling binnen twee tot drie weken. Het is van belang minder frequente maar soms ernstige oorzaken (pneumonie, longembolie, longoedeem) van acute hoest uit te sluiten.
  • Bij chronische hoest (langer dan 8 weken) kan meestal een oorzaak teruggevonden worden (postnasale drip, gastro-oesofagale reflux, roken, astma, COPD, tumoren, latent hartfalen, gebruik van ACE-inhibitoren …) en is een etiologische behandeling vaak mogelijk.
  • Antitussiva, mucolytica en expectorantia worden wegens gebrek aan overtuigende evidentie en het risico op ongewenste effecten bij een kwetsbare populatie afgeraden.

Behandeling

Geselecteerd

Logopedische behandeling heeft een gunstig resultaat bij chronische hoest die persisteert ondanks medische behandeling (RCT)$​​​​​​​​​$​​​​​. Een kleine RCT toont de werkzaamheid aan van een behandeling bestaande uit logopedie (spraak en taal) en fysiotherapie bij patiënten met chronisch hoest zonder aantoonbare onderliggende oorzaak$​​​​.

Niet geselecteerd

Voor mucolytica en expectorantia ontbreekt onderbouwing voor de werkzaamheid bij acute en chronische hoest$​​​$​​​$​​​.

Acute hoest
Er is onvoldoende onderbouwing om het routinematig gebruik van inhalatiecorticosteroïden bij acute hoest aan te bevelen (systematische review)$​​​​​.

Chronische hoest
Er is geen overtuigende evidentie voor een behandeling van subacute en chronische hoest met inhalatiecorticosteroïden (ICS) na uitsluiten van een specifieke oorzaak voor de hoest$​​​​​.

Er is niet veel en meestal tegenstrijdig bewijs voor het gebruik van antitussiva (hoestwerende middelen) bij acute en chronische hoest. Codeïne, dextromethorfan, levodropropizine en noscapine werden beperkt onderzocht$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​. Wegens gebrek aan overtuigende onderbouwing en het risico op ongewenste effecten selecteren we geen antitussivum. 

Mogelijk is het effect van hoestwerende siropen hoofdzakelijk te wijten aan enerzijds de zoete smaak van de siroop zelf en anderzijds aan het placebo-effect$​​​​​​​​​​​​​​.

Enkele richtlijnen stellen dextromethorfan voor$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​​. Gezien het risico van centraal nerveuze bijwerkingen (dextromethorfan is een serotonerge, opioïde stof), zelfs aan therapeutische doses, en het risico van verschillende medicamenteuze interacties en potentieel misbruik moeten voor- en nadelen van het gebruik tegen elkaar afgewogen worden$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​​. Extra voorzichtigheid is geboden bij de combinatie van antitussiva behorend tot de opioïden met benzodiazepines. Zeker bij ouderen is er een belangrijk risio op ademhalingsdepressie en sterfte$​​​.

Acute hoest
Bij acute hoest bestaat er geen evidentie voor OTC (vrij verkrijgbaar) medicatie (incl. dextromethorfan). Codeïne is bij acute hoest niet werkzamer dan placebo$​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​.

Chronische hoest

  • Voor dextromethorfan en codeïne is er enige onderbouwing voor een beperkt effect, voornamelijk op de hoestfrequentie en ernst van de hoest (systematische review)$​​​​​​​​​​​​​​. De auteurs van deze review geven echter geen aanbeveling voor een specifiek antitussivum.
  • Antitussiva die meerdere bestanddelen bevatten, moeten zeker vermeden worden omdat zij het risico op ongewenste effecten vergroten zonder winst in doeltreffendheid$​​​​​​​​​​​​​​.

Bij een ongecompliceerde luchtweginfectie zijn antibiotica niet zinvol$​​​​​​$​​​​​​. Bij chronische hoest is er geen voordeel aangetoond voor een kuur van 8 weken met laaggedoseerd azithromycine$​​​. 

Het nut van protonpompinhibitoren bij de behandeling van hoest die met gastro-oesofagale reflux in verband wordt gebracht is niet aangetoond$​​​​​​. Het merendeel van de RCT's hebben geen significant effect van protonpominhibitoren op chronische hoest kunnen aantonen$​​​$​​​.

Een Cochrane review toonde geen voordeel aan van kortwerkende β2-mimetica  voor de behandeling van acute bronchitis bij volwassenen$$. De meerderheid van de geïncludeerde studies onderzochten kortwerkende β2-mimetica  via orale weg en slechts weinig studies richtten zich op toediening via inhalatie, wat in de praktijk meer gebruikt wordt.

Te vermijden

De NHG ontraadt (passief) roken en veelvuldig schrapen van de keel$​​.