Ga naar de inhoud
Let op: Om de gebruikerservaring op deze site te verbeteren gebruiken we cookies.
Menu
Login redactie

Formularium Ouderenzorg

Ulcus cruris venosum

Literatuur geraadpleegd tot: 01/02/2022

 

Behandeling

Geselecteerd

Werkzaamheid 

  • Elastische steunkousen en steunverbanden zijn noodzakelijk voor de behandeling van ulcus cruris op basis van veneuze insufficiëntie$​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​. In een systematische review was er met elastische steunkousen en steunverbanden een betere wondgenezing dan bij afwezigheid van compressie$​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​.
  • Het is belangrijk om arteriële insufficiëntie uit te sluiten, omdat ambulante compressietherapie bij patiënten met arteriële insufficiëntie kan leiden tot ischemie$​​​​​$​​​​​$​​​​​.
    • Patiënten met enkel-armindex < 0,9  moeten worden doorverwezen voor een duplexonderzoek ter beoordeling van de conditie van de beenarteriën.
    • Een enkel-armindex  < 0,6 en een arteriële druk < 70 mmHg, is een absolute contra-indicatie voor compressietherapie (cave arteriële ischemie).
  • Onvoldoende compressie is niet effectief en kan de wondgenezing vertragen$​​​​​
  • Op basis van huidige evidentie is het moeilijk uit te maken of er een verschil in werkzaamheid is tussen steunkousen en de verschillende soorten steunverbanden$​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​$.​​​
    • De kwaliteit van een compressieverband is sterk afhankelijk van de bedrevenheid van de persoon die het verband aanbrengt.
    • Adequate compressie blijkt vaker bereikt te worden met een tweelagig verband dan met een eenlagig elastisch of niet-elastisch verband (verbanden aangebracht door thuisverpleegkundigen in Denemarken)$
    • Een meer recente RCT toont geen verschil in genezing van ulcus cruris venosum aan tussen het dragen van tweelagige steunkousen en een vierlagig verband, twee behandelingen met aanzienlijke compressie (40 mmHg aan de enkel). Tweelagige steunkousen lijken minder goed verdragen te worden door ouderen$​​​​​​​​​​​​​​.
    • Het dragen van twee steunkousen over elkaar is even doeltreffend als een vierlagig compressieverband, met een groter theoretisch gebruiksgemak, maar misschien een iets geringere tolerantie$​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​.
  • Een te sterke therapeutische compressie kan bij personen met een gestoorde arteriële doorstroming van de onderste ledematen tot ischemie en weefselschade leiden$​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​$ .  Onvoldoende compressie is niet effectief en kan de wondgenezing vertragen​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​. orten steunverbanden$.

 

Compressietherapie:  soorten verbanden en toepassingen:

  • Het adequaat aanleggen van een compressieverband is essentieel voor een goede behandeling. Gezien het belangrijk is dat de zwachteltechniek op de juiste manier wordt toegepast dient  het aantal gebruikte methodes beperkt te blijven$​​​​​.
    • Voor mobiele patiënten is een kort rekverband de eerste keuze. Het aanleggen van de korte rek verbanden vereist 2 zwachtels die in tegengestelde richting wordt aangebracht.  Het drukverband is beperkt elastisch en heeft een relatief hoge werkdruk en een relatief lage rustdruk. De lage druk in rust maakt het mogelijk het 's nachts te dragen.  Het korte rek verband kan dus zowel overdag als tijdens de nacht worden gedragen, het mag zelfs gedurende enkele dagen blijven zitten.  Als de zwelling afneemt wordt het verband opnieuw aangelegd.  Indien door het zwachtelen het oedeem verdwenen is, kunnen de zwachtels vervangen worden door aangemeten therapeutische elastische kousen als ambulante compressietherapie$​​​​​.
    • Voor een patiënt die immobiel is, heeft men de keuze tussen een vierlaags verband en lange-rek compressie verbanden.
      • Het vierlaags verband is een elastisch compressieverband, dat ‘s nachts niet verwijderd hoeft te worden.  Omdat het verband elastisch is, is de spierpomp niet nodig om werkdruk op te bouwen.  Daarom is dit verband geschikt bij mensen die niet mobiel zijn (voor mobiele patiënten is deze methode minder effectief en ook veel duurder).
      • Het lange-rekverband (één zwachtel per been) is elastisch en heeft een relatief lage werkdruk en een reltief hoge rustdruk.  Het lange-rekverband moet worden aangelegd vóór het opstaan en moet bij het slapengaan worden verwijderd (bij rugligging neemt de hydrostatische druk weg, met het gevaar van onvoldoende arteriële irrigatie -door de druk van het verband- en het risico van hypoxie).
Bij patiënten met genezen ulcus cruris venosum is het belangrijk de compressietherapie voor te zetten ter voorkoming van een nieuwe ulcus: 
Compressietherapie kan recidief voorkomen bij patiënten met genezen ulcera$​​​​​.  Het bewijs hiervoor is beperkt tot één studie die een verminderde incidentie van recidief van ulcera na 6 maanden aantoonde met compressie versus geen compressie. De vergelijking tussen sterke en matige compressie laat geen consistente resultaten zien$​​​​​
 
Conclusie:
Het lijkt belangrijk te zorgen voor een niet te sterke therapeutische compressie (bij gelijktijdige slechte arteriële doorstroming) maar ook een niet te zwakke compressie. Een verband met minstens 2 lagen geniet de voorkeur en de ervaring van de degene die het verband aanbrengt is van doorslaggevend belang.

Niet geselecteerd

Intermittente pneumatische compressie lijkt werkzaam voor de behandeling van ulcus cruris venosum$​​​​​​ in vergelijking met geen compressietherapie wat betreft de genezing van het ulcus. In vergelijking met standaard compressietherapie is er geen verschil$​​​. Het nut om een beroep te doen op deze techniek ter aanvulling van compressieverbanden is onduidelijk gezien de studies klein zijn en een hoog risico op vertekening hebben$​​​. Het wordt niet aanbevolen als standaardtherapie$​​​$​​​.

Een systematische review van de Cochrane Collaboration kwam in 2015 tot de conclusie er geen RCT’s zijn die de werkzaamheid aantonen van negatieve druktherapie als eerste behandeling van een ulcus cruris venosum$​ ​​​​.

  • Oraal pentoxifylline lijkt werkzamer dan placebo: de resultaten van een meta-analyse tonen dat het gebruik van pentoxifylline (1.200 tot 2.400 mg per dag), naast compressietherapie (elastische steunkousen of steunverbanden), resulteerde in meer wondgenezing na 8 tot 24 weken behandeling​​​​.
  • Pentoxifylline alleen, zonder compressie, was eveneens werkzamer dan placebo​​​​.
  • Wij weten niet of pentoxifylline alleen effectiever is dan compressietherapie.
  • Pentoxifylline kan ongewenste effecten veroorzaken, vooral gastro-intestinaal​​​​.
  • Pentoxifylline wordt niet geselecteerd.

 

 

 

  • In geval van ulcus cruris lijken topische antimicrobiële middelen niet werkzamer dan placebo$ ​​​​​​​.
  • Er zijn dus onvoldoende bewijzen om het gebruik ervan aan te bevelen$ ​​.

De werkzaamheid van venotrope middelen voor de behandeling van ulcus cruris venosum is niet aangetoond$​​. Een meta-analyse van 5 studies$​​toont een trend in het voordeel van de toevoeging van een behandeling met flavonoïden aan compressietherapie op het vlak van wondgenezing na 2 maanden. Drie kleinere studies met rutosiden$​​, al dan niet gecombineerd met compressie, hebben geen significant verschil aangetoond tussen de rutosiden en placebo op het vlak van wondgenezing na 6 tot 12 weken.

Acetylsalicylzuur werd in deze indicatie slechts bestudeerd in twee kleine en methodologisch zwakke studies, de resultaten zijn weinig betrouwbaar$​​​​​​​​. Routinematig gebruik van aspirine bij veneuze ulcera wordt niet aanbevolen$​​​​​.

Une synthèse méthodique de la Cochrane Collaboration conclut que l’administration orale de sulfate de zinc ne semble pas favoriser la guérison d’un ulcère veineux (ou artériel de jambe, dans de petites études avec un risque de biais peu clair à l’absence probable$​​​​.