Formularium Ouderenzorg
Nausea en braken
Literatuur geraadpleegd tot: 23/02/2022
- Er zijn zeer veel oorzaken mogelijk: organisch, psychisch, medicamenteus.
- Het wegnemen van de oorzaak is de belangrijkste niet-medicamenteuze maatregel.
- Op basis van geringe bewijskracht kan domperidon als enige medicamenteuze maatregel worden aanbevolen. Gezien het risico van QT-verlenging is voorzichtigheid geboden bij ouderen en patiënten met elektrolytenstoornissen of onderliggend hartlijden (Inleiding 6.2.2 QT-verlenging en Torsades de pointes).
- Metoclopramide is werkzaam bij nausea en braken, maar de centrale nerveuze werking kan, vooral bij hoogbejaarden, naast slaperigheid ook extrapiramidale verschijnselen, zoals Parkinsonisme uitlokken. Het wordt ook in verband gebracht met een verhoogd risico op plotse dood en ventriculaire ritmestoornissen. Metoclopramide wordt dus niet geselecteerd.
Belangrijkste wijzigingen
-
Metoclopramide wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op plotse dood en ventriculaire ritmestoornissen.
Introductie
- Misselijkheid en braken zijn frequente symptomen bij zeer veel organische en psychische aandoeningen. Daarnaast zijn het veel voorkomende ongewenste effecten bij allerhande therapeutische interventies.
- De gevolgen van terugkerende nausea en braken kunnen verstrekkend zijn: dehydratie, malnutritie, metabole stoornissen.
- Waar mogelijk moet het onderliggende lijden of de iatrogene oorzaak worden aangepakt.
- Indien dit niet mogelijk is, dringt een symptomatische behandeling zich op.
- Behalve bij nausea na chemotherapie en na operatieve ingreep, zijn zeer weinig studies uitgevoerd over de symptomatische behandeling van nausea en braken
$ .
Behandeling
Geselecteerd
Oorzakelijk
Oorzakelijke aanpak
Waar mogelijk moet het onderliggende lijden of de iatrogene oorzaak worden aangepakt.
Medicamenteus
Gastroprokineticum
Geselecteerde geneesmiddelen: domperidon
Werkzaamheid
Domperidon is bruikbaar in alle gevallen van misselijkheid en braken waarbij geen ernstige onderliggende pathologie wordt verondersteld
Veiligheid
- Domperidon geeft in de gewone dosis slechts zelden extrapiramidale verschijnselen, althans bij volwassenen en in niet-parenterale vorm
$ $ . - Er wordt aanbevolen om de behandelingsduur zo kort mogelijk (gewoonlijk maximum 7 dagen) en de dosis zo laag mogelijk te houden
$ . - Er werd gewaarschuwd voor een mogelijk verband tussen gebruik van domperidon en plotse dood. Voorzichtig gebruik is, zeker bij patiënten met andere risicofactoren van ”torsades de pointes”, aangewezen
$ . Domperidon mag niet toegediend worden bij patiënten met hartritmestoornissen of risico ervan (zoals verlengd QTc-interval), hartfalen of elektrolytenstoornissen. Bovendien mag domperidon niet gebruikt worden samen met andere geneesmiddelen met gelijkaardige effecten op het hart of met geneesmiddelen die de afbraak van domperidon in het lichaam vertragen, en mag domperidon ook niet gebruikt worden bij patiënten met matig of ernstig leverfalen$ .
Geselecteerde geneesmiddelen
Niet geselecteerd
Medicamenteus
Metoclopramide
Metoclopramide is werkzaam bij nausea en braken, maar de centrale nerveuze werking kan, vooral bij hoogbejaarden, naast slaperigheid ook extrapiramidale verschijnselen, zoals Parkinsonisme uitlokken
Andere anti-emetica
Het gebruik van 5HT3-antagonisten valt binnen de bevoegdheid van de specialist