Ademhalingsstelsel :

• COPD: Onderhoudsbehandeling (bij onvoldoende symptoomcontrole met kortwerkende bronchodilatoren 'volgens noodzaak') : eerste stap, keuze tussen tiotropium en salmeterol, afhankelijk van de patiëntenkarakteristieken.

• Overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor atropine of zijn derivaten, bv. ipratropium of oxitropium.

Zie 4.1.2 Anticholirnergica

• Inhalatiepoeder: 1 x p.d. 7 µg.

Bij de keuze van een device dient er rekening gehouden te worden met de cognitieve status, hand-longcoördinatie en de inspiratiekracht.

Bij ouderen is herhaalde evaluatie van de inhalatietechniek wenselijk. 

Zie SKP 4.2 "Instructies voor het gebruik van de inhalator"

• Bij een creatinineklaring > 50 ml/min: geen dosisaanpassing nodig.
• Bij een creatinineklaring ≤ 50 ml/min: uit voorzichtigheid (gezien het risico op verhoogde plasmaconcentraties en de grotere gevoeligheid van oudere patiënten voor bijwerkingen en interacties tussen geneesmiddelen) wordt er aanbevolen om de voor-en nadelen tegen elkaar af te wegen.

BIJZONDERE VOORZORGEN VOOR OUDEREN

• Contact met de ogen vermijden: risico van verergering van gesloten-hoekglaucoom, pijn of onaangenaam gevoel in de ogen, visusstoornissen en cornea-oedeem.
• Bij patiënten met instabiel cardiovasculair lijden (bv. recent myocardinfarct, levensbedreigende hartaritmieën, ernstig hartfalen) dienen anticholinergica voorzichtig te worden gebruikt (Zie repertorium BCFI 4.1.2 rubriek "Ongewenste effecten”).
• Voorzichtigheid bij prostaathyperplasie en urineretentie.
• Langdurig gebruik van anticholinergica kan leiden tot droge mond en cariës.

• Bij inhalatie van middelen kunnen systemische effecten optreden, zij het minder dan bij systemische toediening. Anticholinerge ongewenste effecten zijn: monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie, urineretentie.
• De mogelijkheid van ernstige cardiale ongewenste effecten door LAMA’s blijft controversieel maar recente gegevens zijn geruststellend; er bestaat echter nog steeds een vermoeden van cardiovasculaire events bij het begin van de behandeling.
• Zelden: paradoxale bronchospasmen.

Zie 4.1.2 Anticholirnergica

+ Verhoogd risico van anticholinerge ongewenste effecten bij associëren met andere geneesmiddelen met anticholinerge eigenschappen.

Zie 4.1.2 Anticholirnergica

MOTIVATIE VOOR DE SELECTIE

• Langwerkende β2-mimetica (LABA’s) en langwerkende anticholinergica (LAMA’s) worden als onderhoudsbehandeling gebruikt bij patiënten met ernstige symptomen en/of hoog exacerbatierisico. De keuze voor een LAMA of LABA gebeurt best individueel, onder andere in functie van het profiel van ongewenste effecten. LAMA’s lijken iets effectiever dan LABA’s op het exacerbatierisico.
• Richtlijnen geven tiotropium een plaats naast de andere bronchodilatatoren. De voornaamste reden hiervoor is de aangetoonde reductie van het aantal exacerbaties (en hospitalisaties) versus placebo.
• De ongewenste effecten van de beschikbare langwerkende anticholinergica zijn vergelijkbaar.
• Het Formularium Ouderenzorg kiest tiotropium als langwerkend anticholinergicum. Deze keuze is gebaseerd op de langere ervaring en de meest gunstige prijs.