Formularium Ouderenzorg
Acute pijn
Literatuur geraadpleegd tot: 31/03/2017
- Paracetamol is het geneesmiddel van eerste keuze voor de behandeling van acute pijn.
- Bij een verstuiking, een overbelastingsletsel of spierspanning, is een locaal NSAID geïndiceerd.
Belangrijkste wijzigingen
Er is geen bewezen werkzaamheid voor benzodiazepines bij de behandeling van acute pijn met spiercontracturen.
Introductie
De behandeling van bepaalde specifieke vormen van acute pijn wordt in andere paragrafen besproken:
Behandeling
Geselecteerd
Medicamenteus
Paracetamol
Geselecteerde geneesmiddelen: paracetamol
Werkzaamheid
Paracetamol is de eerstelijnsbehandeling voor acute pijn. De werkzaamheid stemt overeen met die van de NSAID's (aspirine, naproxen, celecoxib)
Veiligheid
Zelfs bij de aanbevolen maximumdosis van 4 g per dag werd een stijging van de transaminasen vastgesteld (wat zou wijzen op een vorm van leverschade)
Hoewel de onschadelijkheid van paracetamol werd aangetoond blijft voorzichtigheid geboden bij patiënten met alcoholverslaving (risicoverhoging reeds vanaf de consumptie van 3 standaardglazen per dag), bij patiënten met een laag lichaamsgewicht (< 50 kg) en bij personen met leveraandoeningen en in geval van langdurig vasten
In geval van nierinsufficiëntie moet men de dosis aanpassen: maximum 500 mg om de 6 uur bij een creatinineklaring tussen 10 en 50 ml/min en maximum 500 mg om de 8 uur bij een creatinineklaring < 10 ml/min
Conclusie
In geval van acute pijn is paracetamol het geneesmiddel van eerste keuze omwille van zijn gunstige risico-baten balans in het bijzonder bij ouderen, behalve bij heel specifieke indicaties (bijvoorbeeld ernstige migraineaanval, jichtaanval)
In geval van verstuiking, overbelastingsletsel, spierspanning: NSAID's lokaal
Geselecteerde geneesmiddelen: diclofenac gel
Werkzaamheid
- Meerdere topische NSAID's hadden een pijnstillend effect in verschillende acute situaties van verzwikking, verrekking, overbelastingsletsels, vermoedelijk vergelijkbaar met het effect van de orale NSAID's.
- De werkzaamheid is vooral bewezen voor de gelvormen van diclofenac, ibuprofen en ketoprofen. De studies met diclofenac zijn het talrijkst en het is het lokale NSAID (in emulgelvorm) met de laagste NNT.
- We beschikken echter over geen enkele vergelijking waaruit een betere werkzaamheid van het ene lokale NSAID boven het andere zou blijken.
Veiligheid
- De ongewenste effecten zijn onbeduidend in de RCT's
$ . - Topische NSAID's kunnen ernstige systemische ongewenste effecten veroorzaken, zelfs al lijken die uiterst zeldzaam: dermatosen op afstand van de applicatiezone, astma, gastro-intestinale bloeding, acute nierinsufficiëntie door een immunoallergisch mechanisme of verergering van chronische nierinsufficiëntie
$ . - Er zijn overigens gevallen van ernstige fotosensibilisatiereacties beschreven met ketoprofen gel
$ .
Selectie
- Wij selecteren diclofenac gel.
Niet geselecteerd
Medicamenteus
NSAID's
- De exacte plaats van de NSAID's voor de behandeling van acute pijn is slecht gedocumenteerd en niet goed bewezen, in het bijzonder bij ouderen.
- De studies (RCT's) over het nut van de NSAID's bij acute lage rugpijn (maximum 12 weken) hebben vooral betrekking op patiënten onder de 60-65 jaar (gemiddelde leeftijd 40 tot 50 jaar). Zij tonen een geringe algemene verbetering versus placebo (met meer ongewenste effecten) en een vergelijkbare werkzaamheid met paracetamol voor pijnverlichting en algemene verbetering
$ . - Wij onderstrepen het zeldzame, maar zeer ernstige risico op wekedeleninfectie na een intramusculaire injectie van een NSAID.
Benzodiazepines
Sinds tetrazepam uit de markt werd genomen, worden andere benzodiazepines zoals diazepam dikwijls gebruikt als "spierverslapper" in geval van acute pijn met spierspasmen. Een RCT
Acetylsalicylzuur
Aspirine is niet langer een analgeticum van eerste keuze omwille van de potentiële ongewenste effecten