Formularium Ouderenzorg
Acute keelpijn
Literatuur geraadpleegd tot: 28/08/2023
- Acute keelpijn is een zelflimiterende aandoening, de basisbehandeling is symptomatisch en antibiotica zijn over het algemeen niet aangewezen.
- Voor risicopatiënten, in geval van een zeer ernstige infectie of een streptokokkenepidemie in een gesloten gemeenschap, is feneticilline een eerste keuze ( zie BAPCOC).
- Indien een antibioticum geïndiceerd is en de frequentie waarmee feneticilline moet worden ingenomen, een compliance probleem oplevert of bij niet IgE-gemedieerde penicillineallergie , wordt cefalexine geselecteerd.
- Bij IgE-gemedieerde penicillineallergie is azithromycine een alternatief.
Behandeling
Geselecteerd
Niet-medicamenteus
Basisbehandeling: Geen antibioticum, symptomatische behandeling
Antibiotica zijn in de regel niet geïndiceerd bij een patiënt met acute keelpijn (GRADE 1A volgens BAPCOC). De aandoening kent doorgaans een gunstig natuurlijk verloop met spontane genezing binnen zeven tot tien dagen. Bij de meeste patiënten volstaat een symptomatische behandeling.
Medicamenteus
Bij risicopatiënten of in geval van zeer ernstige infectie of streptokokkenepidemie in een gesloten gemeenschap, eerste keuze: Smalspectrumpenicilline
- BAPCOC stelt antibiotica voor bij (GRADE 1C volgens BAPCOC):
- risicopatiënten: zoals: immunogecompromitteerde patiënten, oncologische patiënten, patiënten met een voorgeschiedenis van acute gewrichtsreuma, patiënten met recente prothese chirurgie, patiënten met hartkleplijden met risico op endocarditis
- ernstig zieke patiënten: slikstoornissen, significante beperking van activiteiten van het dagelijks leven, etc
- De NHG-standaard
$ vermeldt dezelfde criteria, met daarnaast, ook bij vermoeden van peritonsillair abces en de aanwezigheid van cervicale lymfadenitis. - Een systematische review van de Cochrane Collaboration toont aan dat er geen klinisch relevante verschillen zijn tussen cefalosporines, macroliden en penicilline betreffende het verdwijnen van de symptomen bij een infectie met groep A-streptokokkenfaryngitis. Penicilline blijft een eerste keuze op grond van de kostprijs en de afwezigheid van resistentie
. - Zowel BAPCOC als de NHG-standaard en de WOREL aanbeveling (Werkgroep Ontwikkeling Richtlijnen Eerste Lijn) vermelden een smalspectrumpenicilline als eerste keuze vanwege het lagere risico op de ontwikkeling van bacteriële resistentie
$ . - Bij een streptokokkenepidemie in een gesloten gemeenschap kan worden besloten tot systematische antibioticatherapie om de verspreiding van de infectie te beperken.
Posologie volgens BAPCOC;
- feneticilline oraal
- volwassenen: 1500 mg per dag in 3 giften gedurende 7 dagen
Bij risicopatiënten of in geval van zeer ernstige infectie of streptokokkenepidemie in een gesloten gemeenschap, alternatief voor feneticilline: Bij niet IgE-gemedieerde penicillineallergie of bij compliance problemen (te veel inname momenten): cefalosporine
Geselecteerde geneesmiddelen: cefalexine
- BAPCOC en de Belgische aanbeveling (WOREL) stellen een cefalosporine voor als prioritair alternatief indien een smalspectrumpenicilline niet verkrijgbaar is of bij bij niet IgE-gemedieerde penicillineallergie.
- Cefalexine wordt moet minder vaak worden ingenomen ingenomen dan feneticilline, wat in sommige gevallen de therapietrouw van de patiënt kan beïnvloeden.
Cefalexine wordt geselecteerd als alternatief voor feneticilline, die de eerste keuze is.
Posologie (volgens BAPCOC):
- cefalexine oraal
- volwassene: 2 g per dag in 2 giften gedurende 7 dagen
Indien een antibioticum geïndiceerd is en bij IgE-gemedieerde penicillineallergie, alternatief voor feneticilline en cefalexine: Macrolide
Geselecteerde geneesmiddelen: azithromycine
Bij patiënten met een bewezen allergie voor IgE-gemedieerde penicilline is cefalexine niet geïndiceerd wegens het risico van kruisallergie tussen penicillines en cefalexine (zie Repertorium BCFI 11.1.1.1: Penicillines: Ongewenste effecten: Allergie aan penicillines)
Posologie (volgens BAPCOC):
- azithromycine oraal
- volwassene: 500 mg per dag in 1 gift gedurende 3 dagen